"미분형식 (differential forms)과 다변수 미적분학"의 두 판 사이의 차이

수학노트
둘러보기로 가기 검색하러 가기
잔글 (찾아 바꾸기 – “<br><math>” 문자열을 “:<math>” 문자열로)
14번째 줄: 14번째 줄:
  
 
* [[미분연산자]]
 
* [[미분연산자]]
* <math>\operatorname{grad}(f) = \nabla f</math> 는 스칼라 함수를 1-형식으로 보낸다<br><math>\nabla f=( f_x, f_y,f_z)</math> 를 1-형식 <math>f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz</math> 으로 이해하자.<br><math>d_0=\nabla : f\mapsto f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz</math><br>
+
* <math>\operatorname{grad}(f) = \nabla f</math> 는 스칼라 함수를 1-형식으로 보낸다:<math>\nabla f=( f_x, f_y,f_z)</math> 를 1-형식 <math>f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz</math> 으로 이해하자.:<math>d_0=\nabla : f\mapsto f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz</math><br>
* <math>\operatorname{curl}(\mathbf{F}) = \nabla \times \mathbf{F}</math> 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다<br> 벡터장 <math>\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)</math>을 1-형식 <math>F_1dx+F_2dy+F_3dz</math>로 이해하자.<br><math>\nabla\times \mathbf{F}=\left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) \mathbf{i} + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) \mathbf{j} + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) \mathbf{k}</math> 는 2-형식 <math>\left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy</math><br><math>d_1=\nabla\times</math> 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다<br><math>F_1dx+F_2dy+F_3dz\mapsto \left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy</math><br>
+
* <math>\operatorname{curl}(\mathbf{F}) = \nabla \times \mathbf{F}</math> 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다<br> 벡터장 <math>\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)</math>을 1-형식 <math>F_1dx+F_2dy+F_3dz</math>로 이해하자.:<math>\nabla\times \mathbf{F}=\left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) \mathbf{i} + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) \mathbf{j} + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) \mathbf{k}</math> 는 2-형식 <math>\left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy</math>:<math>d_1=\nabla\times</math> 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다:<math>F_1dx+F_2dy+F_3dz\mapsto \left(\frac{\partial F_3}{\partial y}  - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy</math><br>
 
* <math>\operatorname{div}(\mathbf{F}) = \nabla \cdot \mathbf{F}</math>
 
* <math>\operatorname{div}(\mathbf{F}) = \nabla \cdot \mathbf{F}</math>
 
* <math>\nabla \times (\nabla f)=0</math>
 
* <math>\nabla \times (\nabla f)=0</math>
28번째 줄: 28번째 줄:
 
* 매개곡선 C:  <math>\mathbf{r}(t)=( x(t), y(t), z(t))</math>, <math>a\leq t \leq b</math>
 
* 매개곡선 C:  <math>\mathbf{r}(t)=( x(t), y(t), z(t))</math>, <math>a\leq t \leq b</math>
 
* 1-form <math>\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz</math>
 
* 1-form <math>\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz</math>
*  곡선 C 위에서 1-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다<br><math>\int_{C}\omega=\int_{a}^{b}\big{[}P(\mathbf{r}(t))\frac{dx}{dt}+Q(\mathbf{r}(t))\frac{dy}{dt}+R(\mathbf{r}(t))\frac{dz}{dt}\big{]}\,dt</math><br>
+
*  곡선 C 위에서 1-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다:<math>\int_{C}\omega=\int_{a}^{b}\big{[}P(\mathbf{r}(t))\frac{dx}{dt}+Q(\mathbf{r}(t))\frac{dy}{dt}+R(\mathbf{r}(t))\frac{dz}{dt}\big{]}\,dt</math><br>
*  곡선 C 위에서 1-형식<math>\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz</math>의 적분은 벡터장<math>\mathbf{F}=(P,Q,R)</math>의 선적분과 같다<br><math>\int_{C}\mathbf{F}\cdot d\mathbf{r}=\int_{C}\omega</math><br>
+
*  곡선 C 위에서 1-형식<math>\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz</math>의 적분은 벡터장<math>\mathbf{F}=(P,Q,R)</math>의 선적분과 같다:<math>\int_{C}\mathbf{F}\cdot d\mathbf{r}=\int_{C}\omega</math><br>
  
 
(증명)
 
(증명)
43번째 줄: 43번째 줄:
 
* 3차원의 매개곡면 S : <math>\mathbf{r} (u,v)=( x(u,v), y(u,v), z(u,v))</math>, <math>(u,v)\in D</math>
 
* 3차원의 매개곡면 S : <math>\mathbf{r} (u,v)=( x(u,v), y(u,v), z(u,v))</math>, <math>(u,v)\in D</math>
 
* 2-form <math>\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy</math>
 
* 2-form <math>\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy</math>
*  S 위에서 2-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다<br><math>\iint_{S}\omega=\iint_D \left[ F_{1} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(y,z)}{\partial(u,v)} + F_{2} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(z,x)}{\partial(u,v)}F_{3} ( \mathbf{r} (u,v)) \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v)} \right]\, du\, dv</math><br>
+
*  S 위에서 2-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다:<math>\iint_{S}\omega=\iint_D \left[ F_{1} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(y,z)}{\partial(u,v)} + F_{2} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(z,x)}{\partial(u,v)}F_{3} ( \mathbf{r} (u,v)) \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v)} \right]\, du\, dv</math><br>
*  곡면 S위에서 2-형식 <math>\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy</math>의 적분은 벡터장<math>\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)</math>의 적분과 같다<br><math>\iint_S\ \mathbf{F}\cdot\,d\mathbf{S}=\iint_{S}\omega</math><br>
+
*  곡면 S위에서 2-형식 <math>\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy</math>의 적분은 벡터장<math>\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)</math>의 적분과 같다:<math>\iint_S\ \mathbf{F}\cdot\,d\mathbf{S}=\iint_{S}\omega</math><br>
  
 
(증명)
 
(증명)
58번째 줄: 58번째 줄:
 
==응용1. 스토크스 정리==
 
==응용1. 스토크스 정리==
  
* [[스토크스 정리]]<br><math>\int_S d\omega = \int_{\partial S} \omega</math><br>
+
* [[스토크스 정리]]:<math>\int_S d\omega = \int_{\partial S} \omega</math><br>
  
 
 
 
 

2013년 1월 12일 (토) 10:42 판

개요

  • 미분형식을 통하여 다변수미적분학의 내용을 새롭게 쓸 수 있다
  • 미분연산자와 미분형식
  • 다중적분과 미분형식

 

 

 

미분연산자

  • 미분연산자
  • \(\operatorname{grad}(f) = \nabla f\) 는 스칼라 함수를 1-형식으로 보낸다\[\nabla f=( f_x, f_y,f_z)\] 를 1-형식 \(f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz\) 으로 이해하자.\[d_0=\nabla : f\mapsto f_x\, {d}x + f_y\, {d}y+f_z\,dz\]
  • \(\operatorname{curl}(\mathbf{F}) = \nabla \times \mathbf{F}\) 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다
    벡터장 \(\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)\)을 1-형식 \(F_1dx+F_2dy+F_3dz\)로 이해하자.\[\nabla\times \mathbf{F}=\left(\frac{\partial F_3}{\partial y} - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) \mathbf{i} + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) \mathbf{j} + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) \mathbf{k}\] 는 2-형식 \(\left(\frac{\partial F_3}{\partial y} - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy\)\[d_1=\nabla\times\] 는 1-형식을 2-형식으로 보낸다\[F_1dx+F_2dy+F_3dz\mapsto \left(\frac{\partial F_3}{\partial y} - \frac{\partial F_2}{\partial z}\right) dy\wedge dz + \left(\frac{\partial F_1}{\partial z} - \frac{\partial F_3}{\partial x}\right) dz\wedge dx + \left(\frac{\partial F_2}{\partial x} - \frac{\partial F_1}{\partial y}\right) dx\wedge dy\]
  • \(\operatorname{div}(\mathbf{F}) = \nabla \cdot \mathbf{F}\)
  • \(\nabla \times (\nabla f)=0\)
  • \(\nabla \cdot (\nabla \times \mathbf{F})=0\)

 

 

1-형식의 적분

  • 매개곡선 C:  \(\mathbf{r}(t)=( x(t), y(t), z(t))\), \(a\leq t \leq b\)
  • 1-form \(\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz\)
  • 곡선 C 위에서 1-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다\[\int_{C}\omega=\int_{a}^{b}\big{[}P(\mathbf{r}(t))\frac{dx}{dt}+Q(\mathbf{r}(t))\frac{dy}{dt}+R(\mathbf{r}(t))\frac{dz}{dt}\big{]}\,dt\]
  • 곡선 C 위에서 1-형식\(\omega=P\, {d}x + Q\, {d}y+R\,dz\)의 적분은 벡터장\(\mathbf{F}=(P,Q,R)\)의 선적분과 같다\[\int_{C}\mathbf{F}\cdot d\mathbf{r}=\int_{C}\omega\]

(증명)

\(\int_{C}\mathbf{F}\cdot d\mathbf{r}=\int_{a}^{b}\mathbf{F}(\mathbf{r}(t))\cdot \mathbf{r}'(t) \, dt=\int_{a}^{b}\big{[}P(\mathbf{r}(t))\frac{dx}{dt}+Q(\mathbf{r}(t))\frac{dy}{dt}+R(\mathbf{r}(t))\frac{dz}{dt}\big{]}\,dt=\int_{C}\omega\). ■

 

 

2-형식의 적분

  • 3차원의 매개곡면 S \[\mathbf{r} (u,v)=( x(u,v), y(u,v), z(u,v))\], \((u,v)\in D\)
  • 2-form \(\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy\)
  • S 위에서 2-형식의 적분은 다음과 같이 정의된다\[\iint_{S}\omega=\iint_D \left[ F_{1} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(y,z)}{\partial(u,v)} + F_{2} ( \mathbf{r} (u,v))\frac{\partial(z,x)}{\partial(u,v)}F_{3} ( \mathbf{r} (u,v)) \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v)} \right]\, du\, dv\]
  • 곡면 S위에서 2-형식 \(\omega= F_1\, dy \wedge dz + F_2\, dz \wedge dx+F_3\, dx \wedge dy\)의 적분은 벡터장\(\mathbf{F}=(F_1,F_2,F_3)\)의 적분과 같다\[\iint_S\ \mathbf{F}\cdot\,d\mathbf{S}=\iint_{S}\omega\]

(증명)

 \({\partial \mathbf{r} \over \partial u}\times {\partial \mathbf{r} \over \partial v}=\left(\frac{\partial(y,z)}{\partial(u,v)}, \frac{\partial(z,x)}{\partial(u,v)}, \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v))}\right)\) 을 관찰하자.

\(\iint_S\ \mathbf{F}\cdot\,d\mathbf{S}=\iint_D (F_1,F_2,F_3)\cdot ({\partial \mathbf{x} \over \partial u}\times {\partial \mathbf{x} \over \partial v})\, du\, dv=\iint_{S}\omega\). ■

 

 

응용1. 스토크스 정리

 

 

역사

 

 

 

메모

 

 

관련된 항목들

 

 

다른 과목과의 관련성

 

 

수학용어번역

 

 

 

사전형태의 자료

 

 

관련논문

 

관련도서